Onrechtmatige executie

Als je een rechtszaak wint, is het verleidelijk om meteen nadat je de uitspraak hebt gekregen, de wederpartij te dwingen om die na te komen. Dat kan door het leggen van executoriaal beslag of het betekenen van het vonnis en dreigen met het opeisen van dwangsommen als de wederpartij niet doet wat er in de uitspraak staat. En vaak kan dat ook, want meestal is een rechterlijke uitspraak ‘uitvoerbaar bij voorraad’. Dat betekent dat naleving van het vonnis kan worden afgedwongen, zelfs als er nog hoger beroep of cassatie tegen open staat. Maar, dat is niet altijd verstandig. Sterker nog, zelfs het dreigen met executie kan onrechtmatig zijn. Advocaat procesrecht Robert van Ewijk legt uit hoe dat zit.

Vonnis gaat onderuit, executie blijkt onrechtmatig

Want als het vonnis in hoger beroep of cassatie onderuit gaat, dan zijn de genomen executiemaatregelen achteraf gezien onrechtmatig. Want de uitspraak waar die handelingen op zijn gebaseerd en die de bevoegdheid hebben gegeven om te executeren, is dan in hoger beroep vernietigd. De rechtsgrond voor de executie ontbreekt dan met terugwerkende kracht.

Schadevergoeding bij onterechte executie van een vonnis

Omdat de executie achteraf onrechtmatig bleek, moet degene die heeft geëxecuteerd de schade van de geëxecuteerde vergoeden. En die kan flink in de papieren lopen. Zo heeft de Hoge Raad zich in 2016 gebogen over een zaak waarin de rechter eerst bepaalde dat een villa moest worden afgebroken, maar het gerechtshof tot een andere conclusie kwam. Het vonnis waarin stond dat de villa moest worden afgebroken, is door de eiser meteen aan de veroordeelde betekend. Die heeft de villa vervolgens – onder dreiging van de dwangsommen gesloopt – maar ging ook in hoger beroep. Het gerechtshof gaf hem gelijk. De Hoge Raad bepaalde vervolgens dat de oorspronkelijke eiser het vonnis ten onrechte had betekend en de schade van zijn wederpartij moest vergoeden.

Ook dreigen met executie kan onrechtmatig zijn

Uit dat arrest van de Hoge Raad blijkt bovendien dat ook het dreigen met executie onrechtmatig kan zijn. De eiser had namelijk slechts het vonnis betekend en daarmee gedreigd met het opeisen van de dwangsommen. Onder die dreiging heeft de gedaagde de villa afgebroken. En ook het dreigen met executie kan – als de uitspraak die werd geëxecuteerd later onderuit gaat – onrechtmatig zijn.

Wel of niet executeren? 

Soms heeft de schuldeiser echter geen keuze of een heel goede reden om niet te wachten met het uitwinnen van een vonnis. Het is dan echter wel goed om bewust te zijn van de risico’s en die zoveel mogelijk te beperken. Neem in geval van twijfel contact op met de in beslag- en executierecht gespecialiseerde advocaat van Lexys Advocaten.