Je echtgenoot wordt privé gedagvaard: wat kan je doen?

Van ondernemers wordt vaak verlangd dat die zich privé garant stellen voor een schuld van hun onderneming. Of het nu gaat om een BV of een VOF: een bank of andere kredietverstrekker wil graag zekerheid hebben dat haar vordering wordt voldaan. Een privé garantstelling van de directeur-eigenaar geeft die zekerheid tot op zekere hoogte. Die garantstelling geeft de ondernemer bovendien een prikkel om de schuld ook daadwerkelijk te (laten) voldoen door de onderneming. Anders ‘hangt’ hij vervolgens in privé.

Toestemming echtgenoot of geregistreerd partner bij aangaan van risicovolle overeenkomst

Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat als de ondernemer gehuwd is, dat dan toestemming van de echtgenoot of echtgenote vereist is. Zonder die toestemming is een dergelijke borgstelling vernietigbaar. Dat kan voor beide echtelieden goed uitkomen. Als vergeten is om toestemming te vragen, en de overeenkomst wordt vernietigd, dan vist de schuldeiser achter het net.

De wettelijke bepaling die dit alles regelt en in dit blog wordt besproken, geldt niet alleen voor gehuwden, maar ook voor geregistreerd partners. Verder zal ik hierna vooral schrijven over de mannelijke variant ‘echtgenoot’. Dat doe ik omdat de wet dat ook doet. Daarmee is echter zowel de ‘echtgenoot’ bedoeld als de ‘echtgenote’.

Borgstelling zonder toestemming echtgenoot

Dit alles is geregeld in artikel 1:88 BW. In dat artikel staat dat de ene echtgenoot de toestemming van de andere nodig heeft voor bepaalde rechtshandelingen. Het gaat om rechtshandelingen waarmee de financiële positie van het gezin potentieel in gevaar wordt gebracht. Het kan dan gaan om:

• de overeenkomst waarbij de echtgenoot zich persoonlijk borg stelt of garant stelt voor een ander;
• de overeenkomst waarbij de echtgenoot zich buiten zijn normale beroep of bedrijf als hoofdelijk medeschuldenaar verbindt of zekerheid stelt;
• de overeenkomst van koop of afbetaling of huurkoop, wederom als dat gebeurt buiten de normale uitoefening van beroep of bedrijf.

Als die overeenkomsten worden aangegaan zonder dat de echtgenoot of geregistreerd partner daar toestemming voor heeft gegeven, dan is de overeenkomst vernietigbaar (artikel 1:89 BW). Mocht dat gebeuren, dan is de overeenkomst met terugwerkende kracht ongeldig (artikel 3:53 BW). Wanneer je echtgenoot gedagvaard is om te betalen op grond van de borgstelling, zal de vordering vermoedelijk worden afgewezen.

Vernietiging overeenkomst echtgenoot

Alleen de echtgenoot die geen partij was bij de overeenkomst en wiens toestemming nodig was, kan die vernietigen. Dat beroep op vernietiging moet wel tijdig na de ontdekking worden gedaan. Als er te lang mee gewacht wordt, kan de bevoegdheid tot vernietiging verjaren. Dat gebeurt drie jaar nadat de mogelijkheid om te vernietigen is ontstaan (artikel 3:52 lid 1 sub d BW).

Vernietigen kan echter pas als je bekend bent met het bestaan van de overeenkomst waarvoor toestemming nodig was. De vernietigingstermijn begint daarom pas op het moment van ontdekking te lopen. Vaak is dat het moment dat je echtgenoot wordt gedagvaard. Pas toen kwam het bestaan van de vordering onder je aandacht. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden formuleerde dat in zijn arrest van 27 november 2012 als volgt (ECLI:NL:GHLEE:2012:BY4476):

“Op grond van artikel 3:52 lid 1 aanhef sub d BW vangt de verjaringstermijn aan op het moment dat de bevoegdheid om deze vernietigingsgrond in te roepen aan degene wie deze bevoegdheid toekomt ’ten dienste is komen te staan’. In casu houdt dit in dat de verjaringstermijn is aangevangen op het moment dat de echtgenote van [geïntimeerde] van de borgstelling op de hoogte is geraakt.”

Het is dan wel zaak om snel te handelen: zo lang de overeenkomst niet vernietigd is, is die rechtsgeldig en kan de wederpartij nakoming (en dus betaling) afdwingen.

Misbruik van recht bij een beroep op 1:88 BW

Als je op voorhand wist dat voor een bepaalde overeenkomst toestemming nodig was en eraan hebt meegewerkt dat die niet werd gegeven, dan kan het zo zijn dat de vernietiging misbruik van recht oplevert. Bijvoorbeeld als je wist dat de overeenkomst zou worden gesloten en wist dat je echtgenoot verzweeg dat die gehuwd was. In dat geval is er bovendien sprake van misleiding en mogelijk van een onrechtmatige daad.

Wat kan je doen bij overeenkomst waarvoor een echtgenoot toestemming nodig had?

Voor de wederpartij van de contractant die van een echtgenoot toestemming nodig heeft, kan het daarom verstandig zijn om zijn contractant te laten verklaren dat die niet gehuwd is. Zelf nagaan of iemand gehuwd is, is niet goed mogelijk. Wel kan je een afschrift opvragen uit het huwelijksgoederenregister, maar dat kan alleen als je de namen van beide partners én hun trouwdatum kent. In sommige gevallen is er nog wel wat informatie te verkrijgen uit de openbare registers zoals het Kadaster, maar sluitend is dat niet. Daarom kan je vaak niet veel meer doen dan goed kijken naar de ringvinger en ‘op de persoon af’ vragen of die gehuwd is.

Incasso advocaat bij vordering op grond van een 1:88 BW overeenkomst

De incasso advocaat van Lexys Advocaten weet raad bij geschillen over overeenkomsten waarvoor toestemming van een echtgenoot nodig was. Wij hebben zowel eisers vertegenwoordigd om vorderingen op een echtgenoot te incasseren, maar ook de schuldenaar zelf of diens echtgenoot. We doen dan een beroep op vernietiging van de overeenkomst. In beide gevallen is de eerste stap die wij zetten hetzelfde. We kijken of de overeenkomst valt onder 1:88 BW, zoals de borgstelling, een garantie, koop op afbetaling, enzovoorts. Daarna gaan wij na of de partner de overeenkomst heeft vernietigd of nog kan vernietigen. Vervolgens wordt de verdere strategie in overleg met jou bepaald. Of je nu de schuldeiser bent, of de schuldenaar bent die tot betaling wordt aangesproken. Neem contact op met onze gespecialiseerde incasso advocaat voor het voeren van verweer of het instellen van een vordering.