Aanstelling VvE-bestuur zonder vergadering is nietig

Uit een recent gepubliceerd vonnis van de rechtbank Rotterdam blijkt dat de benoeming van het bestuur van een Vereniging van Eigenaren (VvE) altijd via de vergadering moet. Als een bestuurder zichzelf benoemd heeft, of bijvoorbeeld met behulp van het vorige bestuur bij de Kamer van Koophandel (KvK) als bestuurder is ingeschreven, dan is die ‘benoeming’ nietig.

Robert van Ewijk, advocaat gespecialiseerd in VvE-recht, legt (met een kritische noot) uit wat het belang is van deze uitspraak voor de praktijk.

Bestuurder VvE heeft zichzelf benoemd

Het geschil speelt binnen een VvE in Rotterdam. De begane grond van het gebouw, bestaande uit twee winkels, is eigendom van één persoon. Zijn zoon is eigenaar van twee van de daarboven gelegen woningen. Vader en zoon hebben samen de meerderheid van stemmen. Op die manier bepalen zij alles binnen de VvE. De andere eigenaren kijken met lede ogen toe. Dat komt niet alleen omdat zij geen doorslaggevende stem hebben. Van invloed is namelijk ook dat vader en zoon achtereenvolgens opgetreden zijn als bestuurder van de VvE. Daaraan heeft echter geen officieel besluit van de vergadering ten grondslag gelegen.

Benoeming VvE bestuur zonder besluit van de vergadering

Op deze manier zijn de andere eigenaren buitenspel gezet. Vader en zoon hebben elkaar benoemd tot bestuurder. Dat hebben ze gedaan door elkaar simpelweg als zodanig in te schrijven in het handelsregister van de KvK. Vervolgens hebben zij zich ook jarenlang als bestuurder gedragen. De andere eigenaren pikken dit niet langer en zijn daarom een rechtszaak tegen de VvE begonnen. Daarin is onder andere gevraagd om voor recht te verklaren dat de benoeming van het bestuur nietig is en om een vervangende machtiging te verlenen voor het aanstellen van een ander bestuur.

Geen besluit? Geen VvE-bestuur!

De VvE kan niet aantonen wanneer de vergadering van de VvE heeft besloten om vader en zoon tot bestuurder van de VvE te benoemen. De kantonrechter komt daarom tot de conclusie dat de heren niet op rechtsgeldige wijze tot bestuur zijn benoemd. Daarom verklaart de kantonrechter voor recht dat hun benoeming nietig is.

Benoeming VvE-bestuur gaat vaak informeel

In de splitsingsakte van de VvE staat dat het bestuur door de vergadering  moet worden benoemd. Daarom is dit een voor de hand liggende uitspraak van de kantonrechter. Toch is de uitspraak voor de praktijk van groot belang. Het komt namelijk vaak voor dat bestuurders op informele wijze worden aangesteld. Bijvoorbeeld als een bestuurder zijn appartement verkoopt en zijn koper als opvolgend bestuurder inschrijft bij de KvK. Ook komt het voor dat degene die de VvE voor het eerst bij de KvK registreert, zichzelf daarbij ook maar meteen als bestuurder inschrijft.

Optreden tegen zelfbenoemd VvE-bestuur is mogelijk

In veel gevallen leidt dit niet tot problemen en wordt het informeel benoemde bestuur ook als zodanig gezien door de andere leden. In het geval dat de andere eigenaren het hier niet mee eens zijn, biedt de recente uitspraak van de rechtbank Rotterdam echter goede handvatten om alsnog en met terugwerkende kracht tegen de ‘benoeming’ van het bestuur op te treden.

Vervangende machtiging voor het aanstellen van een nieuw bestuur?

Minder voor de hand liggend was de door de kantonrechter gegeven vervangende machtiging voor het benoemen van een nieuw bestuur. De wet opent in artikel 5:121 BW de mogelijkheid om een vervangende machtiging te vragen voor het geval een appartementseigenaar geen toestemming krijgt voor (a) het verrichten van een handeling met betrekking tot gemeenschappelijke gedeelten of (b) het verrichten van een handeling met betrekking tot het gebruik, beheer en onderhoud van de privégedeelten.

Juiste grondslag bij benoeming VvE-bestuur na rechtsgang

Voor het benoemen van een VvE-bestuur biedt artikel 5:121 BW dus geen opening. Opmerkelijk genoeg verleent de kantonrechter de gevraagde vervangende machtiging wel. Bij een discussie over de rechtsgeldigheid van een benoeming van het bestuur en de vraag of daarbij in het verleden de regels zijn gevolgd, vind ik dit een opmerkelijke ‘move’. De gevraagde machtiging had afgewezen moeten worden, net zoals de rechtbank Limburg een aantal jaren geleden deed in een vergelijkbaar geschil. De gevraagde toestemming tot inschrijving bij de KvK van de nieuwe bestuurder, verleent de kantonrechter dan weer niet, aangezien “niet gesteld [is] op basis waarvan de kantonrechter die bevoegdheid heeft”.

“2.28. Verzoekers vragen ook om toestemming te verlenen aan Muneris om zich als bestuurder van de VvE in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Zij hebben niet gesteld op basis waarvan de kantonrechter die bevoegdheid heeft. Dat verzoek wordt daarom afgewezen.”

Verzoekers dienen de juiste eis of het juiste verzoek in te stellen

Het begint er natuurlijk mee dat de verzoekers beter (bijvoorbeeld) hadden kunnen vragen om de VvE (danwel het ‘oude bestuur’) te veroordelen om te dulden dat het nieuwe bestuur zou worden ingeschreven bij de KvK en/of om het ‘oude bestuur’ te veroordelen om hun medewerking daaraan te verlenen. Maar als de kantonrechter ‘praktisch’ omspringt met de toepassing van artikel 5:121 BW, mogelijk om de gemeenschap te helpen, dan had het naar mijn mening voor de hand gelegen om ook creatief om te gaan met het verlangen van de eigenaren om het nieuwe bestuur in te kunnen schrijven bij de KvK.

Geen vervangende machtiging, maar wat dan wel?

De vraag hoe dan wel tot benoeming van een nieuw bestuur gekomen had moeten worden, hangt onder andere af van de inhoud van de splitsingsakte. Bekeken zou bijvoorbeeld kunnen worden wat de splitsingsakte bepaalt over de mogelijkheid voor niet bestuurders om een vergadering te organiseren. Daarnaast kan gekeken worden wat de akte bepaalt over het stemrecht van eigenaren wanneer over hen persoonlijk wordt gestemd. Wellicht wordt dat door de akte uitgesloten als zij zich verkiesbaar stellen als bestuurder.

Advocaat bij geschil over benoeming VvE-bestuur

De leden van de VvE zouden daarnaast aan de rechter kunnen vragen om voorzieningen te treffen voor een vergadering. Bijvoorbeeld door op grond van de redelijkheid en billijkheid het stemrecht van bepaalde eigenaren bij bepaalde besluiten uit te sluiten. Het toepassen van het leerstuk van de vervangende machtiging is echter niet de juiste route. Wat dan wel de juiste route is hangt af van de specifieke situatie. De VvE advocaat van Lexys Advocaten kan je helpen bij het bepalen van de juiste strategie.