Wie betaalt de kosten van een rechtszaak?

Als ik een rechtszaak win, betaalt de wederpartij dan mijn advocaatkosten? Dat is een vaak gestelde vraag. Die is echter niet met een eenvoudig ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden. In dit blog wordt uitgelegd welke kosten van een rechtszaak door de wederpartij moeten worden betaald.

Wederpartij veroordeeld in de proceskosten

Degene die een juridische procedure verliest, moet meestal de kosten die de winnende partij heeft gemaakt vergoeden. Daarbij geldt als vuistregel dat het betaalde griffierecht, de beslagkosten en de deurwaarderskosten volledig moeten worden vergoed. Ook incassokosten komen meestal voor vergoeding in aanmerking. Voor de gemaakte advocaatkosten geldt echter een forfaitair tarief, dat ook wel wordt aangeduid als het zogenaamde liquidatietarief. Het liquidatietarief is een bedrag dat afhankelijk is van (a) het aantal proceshandelingen dat door de advocaat is verricht en (b) het belang van de zaak. Dat leidt ertoe dat de advocaatkosten vaak niet volledig door de wederpartij moeten worden betaald.

Uitzondering: integrale proceskosten bij onrechtmatig procederen

In sommige gevallen spreekt de rechter een integrale proceskostenveroordeling uit. Dat komt echter niet vaak voor. Er moet dan namelijk sprake zijn van een uitzonderlijke situatie, waarbij de wederpartij misbruik van recht maakt door een procedure te starten of door te procederen onrechtmatig handelt. Een veroordeling in de werkelijke proceskosten kan bijvoorbeeld voorkomen als een vordering wordt ingesteld, terwijl de eiser eigenlijk heel goed weet dat die vordering niet bestaat of is kwijtgescholden. Daarover ging deze uitspraak van de rechtbank.

Uitzondering: zaken over intellectueel eigendom

Ook in zaken die gaan over auteursrechten of andere intellectuele eigendommen, geldt een uitzondering. In die zaken worden soms ook de werkelijke proceskosten toegewezen. Dat is in Europese regelgeving zo bepaald.

Voorkom teleurstellingen over proceskosten

Hierboven kwam al aan de orde dat de toegewezen proceskosten de werkelijke kosten vaak niet volledig dekken. Maar, de rechter kan de proceskosten ook ‘compenseren’. Dat houdt in dat geen van de partijen de proceskosten van de wederpartij hoeft te betalen. Dat komt vaak voor bij burenruzies, VvE-zaken en procedures tussen familieleden. Maar ook als de wederpartij in de proceskosten wordt veroordeeld, is dat nog geen garantie dat die kosten ook daadwerkelijk worden betaald. Als de wederpartij geen verhaal biedt of failliet gaat, dan vis je alsnog achter het net. Je kan daarom voorafgaand aan de procedure een verhaalsonderzoek laten doen door je advocaat. Ook kan conservatoir beslag worden gelegd om betaling van je vordering en de proceskosten zeker te stellen.