De uitspraak: vonnis, beschikking of arrest

Aan het eind van een rechtszaak doet de rechter uitspraak. De uitspraak van de rechter is bindend, maar er kunnen vaak wel rechtsmiddelen tegen ingesteld worden. Afhankelijk van de procedure en de soort rechter die de uitspraak doet, wordt dit gedaan door middel van een vonnis, beschikking of een arrest. Maar wat is het verschil tussen een vonnis, een beschikking en een arrest?

Wat is een vonnis?

Een vonnis is de uitspraak van de rechtbank of kantonrechter in een dagvaardingsprocedure. Het vonnis is aan een aantal formele eisen onderworpen. De belangrijkste daarvan is dat het de beslissing van de rechter en de gronden daarvan bevat. Een vonnis kan ook uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard. Verder, als de rechter een gedeeltelijke beslissing neemt, waarna het geding doorloopt, is er sprake van een tussenvonnis. De einduitspraak wordt vervat in het eindvonnis. Daarnaast is het soort beslissing bepalend. In een toewijzend vonnis wordt de vordering van eiser (deels) toegewezen. Anderzijds, in een afwijzend vonnis wordt de vordering van eiser afgewezen. Tot slot, als gedaagde verweer heeft gevoerd, is er sprake van een vonnis op tegenspraak. In het geval aan gedaagde verstek is verleend, wordt gesproken van een verstekvonnis.

Wat is een beschikking?

Een beschikking is de uitspraak in een verzoekschriftprocedure. Aan het eind van deze bijzondere procedure wordt bij de rechtbank, in hoger beroep en in cassatie uitspraak gedaan in een beschikking. Inhoudelijk is een beschikking aan dezelfde eisen onderworpen als een vonnis. Net als een vonnis, kan een beschikking ook uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard. Bij een verzoekschriftprocedure zijn overigens nog meer begrippen anders. Zo wordt niet gesproken over een vordering, maar over een verzoek. En een productie wordt bijlage genoemd (wat eigenlijk veel zuiverder is). En de conclusie van antwoord heet een verweerschrift.

Wat is een arrest?

Een arrest is de uitspraak van de hogere rechters in een dagvaardingsprocedure. Nadat het vonnis is gewezen door de rechtbank, kan er tegen dit vonnis hoger beroep worden ingesteld. De uitspraak van het gerechtshof in hoger beroep heet een arrest. Tegen het arrest van het gerechtshof kan cassatie worden ingesteld. De uitspraak van de Hoge Raad heet ook een arrest. Daarnaast is een arrest eveneens onderworpen aan de inhoudelijke eisen van een vonnis.