Dwaling
Als partijen een overeenkomst met elkaar aangaan, dan komt die tot stand door aanbod en aanvaarding. Het aanbod en de aanvaarding worden uitgesproken omdat er sprake is van een bepaalde voorstelling van zaken. Je ziet een Porsche, gaat ervan uit dat die in goede staat is en je doet een bod van € 100.000,-. De verkoper aanvaardt het bod, waarna een koopovereenkomst tot stand komt. Maar wat als die voorstelling van zaken niet juist was? In dat geval is er sprake van dwaling. Dwaling is een wilsgebrek: de contractpartij had de overeenkomst niet onder deze omstandigheden gesloten, als hij een juiste voorstelling van die omstandigheden had gehad. Als er sprake is van dwaling, dan is de overeenkomst soms vernietigbaar. Maar wat als de wederpartij nakoming vordert?
Dwaling: wat zijn de vereisten?
Een overeenkomst is onder drie omstandigheden te vernietigen als er sprake is van dwaling. Dat is allereerst het geval als de dwaling het gevolg is van een mededeling van de wederpartij. Maar als de wederpartij mocht denken dat de overeenkomst ook zonder zijn mededeling zou zijn gesloten, dan kan er weer niet vernietigd worden.
De andere mogelijkheid is dat de wederpartij wist dat er sprake was van dwaling, en hij de ander niet heeft ingelicht over hoe de vork wel in de steel steekt. De laatste mogelijkheid is dat beide partijen hebben gedwaald en dus van een onjuiste voorstelling van zaken zijn uitgegaan.
Wat zijn de oorzaken van dwaling?
Stel dat een verkoper zegt dat een jas waterdicht is, maar dat de jas niet waterdicht blijkt te zijn. De koper heeft de jas gekocht op basis van een onjuiste voorstelling van feiten die te wijten is aan de inlichting van de verkoper. De gegeven inlichting wekt een gerechtvaardigd vertrouwen die grond kan zijn voor een beroep op dwaling.
De tweede oorzaak is dat de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten. Stel dat een koper op zoek is naar een waterdichte jas. Als de verkoper zwijgt over het feit dat de jas niet waterdicht is, is er sprake van dwaling. Dit is eveneens het geval als de verkoper dit niet wist maar wel had behoren te weten. De mededelingsplicht van verkoper weegt hier zwaarder dan de onderzoeksplicht van de koper.
Tot slot is het mogelijk dat de wederpartij bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling als de dwalende is uitgegaan. Als de verkoper ervan overtuigd was dat de jas wél waterdicht was, zijn beide partijen van dezelfde onjuiste veronderstelling uitgegaan.
Oneigenlijke dwaling
Een andere vorm van dwaling is het misverstand. Eigenlijke dwaling is een wilsgebrek dat ontstaat door de onjuiste voorstelling van zaken. Bij oneigenlijke dwaling is er geen wilsgebrek, maar stemt wat partijen willen niet overeen met wat zij verklaren. Stel dat iemand zijn luxesloep wil verkopen voor €30.000. Hij ontvangt telefonisch een bod voor €50.000 en zegt meteen toe. Nadat hij heeft geleverd ontvangt hij maar €15.000 op zijn bankrekening. De wederpartij stelt dat hij aan de telefoon €15.000 zei en dacht dat ze dat hadden afgesproken. Er is duidelijk een misverstand tussen de twee partijen en sprake van oneigenlijke dwaling. In feite komt er dan geen overeenkomst tot stand, omdat de wil en verklaring niet met elkaar overeenstemmen, tenzij de ander er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de auto voor € 50.000,- of €15.000,- werd verkocht.
Uitzonderingen
Er bestaan verder twee algemene uitzonderingen die een gegrond beroep op dwaling in de weg staan. Ten eerste kan de vernietiging van een overeenkomst niet worden gegrond op een dwaling die een uitsluitend toekomstige omstandigheid betreft. Een beroep op dwaling is tevens ongegrond als de dwaling in verband met de aard van de overeenkomst, de in het verkeer geldende opvattingen of de omstandigheden van het geval voor rekening van de dwalende behoort te blijven. Deze uitzonderingen zijn vaak niet eenvoudig toe te passen in een concreet geval, maar kunnen wel bepalend zijn voor of je een overeenkomst kan vernietigen of niet. De advocaat contractenrecht van Lexys Advocaten kan je meer vertellen over dwaling en hoe dit in jouw situatie uitpakt.
